Η πρώτη μέρα στο σχολείο είναι μια στιγμή γεμάτη συγκίνηση, αγωνία και πολλές φορές αβεβαιότητα. Για ένα παιδί που μπαίνει για πρώτη φορά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, όλα μοιάζουν ξένα: η αίθουσα, οι συμμαθητές, ο δάσκαλος, ακόμη και το κουδούνι που σημαίνει την αρχή και το τέλος κάθε δραστηριότητας. Για τους γονείς, η στιγμή αυτή έχει επίσης έντονα συναισθήματα – άλλοτε χαρά και υπερηφάνεια, άλλοτε άγχος και φόβο για το πώς θα τα καταφέρει το παιδί τους.
Αλήθεια, η πρώτη μέρα στο σχολείο είναι φόβος ή περιπέτεια; Η απάντηση είναι ότι μπορεί να είναι και τα δύο. Εξαρτάται από το πώς το παιδί βιώνει την αλλαγή αλλά και από το πώς οι γονείς το προετοιμάζουν και το στηρίζουν.
Το άγνωστο τρομάζει
Για ένα μικρό παιδί, το άγνωστο συχνά ισοδυναμεί με ανασφάλεια. Μπαίνοντας σε έναν χώρο γεμάτο καινούρια πρόσωπα και κανόνες, μπορεί να νιώσει ότι χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που την πρώτη μέρα αρνούνται να αποχωριστούν τον γονιό, κλαίνε ή ζητούν να γυρίσουν σπίτι. Αυτή η αντίδραση είναι απόλυτα φυσιολογική. Το παιδί βιώνει την πρώτη του μεγάλη «μετακόμιση» σε έναν κόσμο διαφορετικό από την οικογένεια.
Ο ρόλος των γονιών
Οι γονείς συχνά νιώθουν την ανάγκη να «προστατεύσουν» το παιδί από κάθε δυσκολία. Όμως η πραγματική στήριξη δεν σημαίνει να του απομακρύνουμε τα εμπόδια, αλλά να του δείχνουμε εμπιστοσύνη ότι μπορεί να τα ξεπεράσει. Όταν ένας γονιός μεταδίδει υπερβολικό άγχος, το παιδί το αισθάνεται και συχνά το υιοθετεί. Αντίθετα, όταν ο γονιός δείχνει σιγουριά και ηρεμία, το παιδί νιώθει ότι μπορεί να δοκιμάσει.
Μικρές πρακτικές που βοηθούν
Δεν χρειάζεται να γεμίσουμε το παιδί με οδηγίες, ούτε να το φορτώσουμε με προειδοποιήσεις. Χρειάζεται απλότητα και ειλικρίνεια.
- Μιλήστε του εκ των προτέρων για το πώς είναι μια μέρα στο σχολείο. Δώστε του εικόνες, χωρίς να το τρομάζετε.
- Ενθαρρύνετέ το να μιλήσει για το τι νιώθει: φόβο, ανυπομονησία, απορίες.
- Κρατήστε μια μικρή ρουτίνα το πρωί: πρωινό, αγκαλιά, μια φράση ενθάρρυνσης.
- Μην παρατείνετε τον αποχωρισμό. Ένα σύντομο και ζεστό «Καλή μέρα, θα σε περιμένω μετά το σχολείο» αρκεί.
Το σχολείο ως περιπέτεια
Κάθε νέα αρχή έχει δυσκολίες, αλλά έχει και έναν σπόρο περιπέτειας. Το παιδί, μέσα από την πρώτη μέρα στο σχολείο, ανοίγει την πόρτα σε έναν κόσμο γεμάτο εμπειρίες: φιλίες, παιχνίδι, μάθηση, ανακαλύψεις. Το ζητούμενο είναι να το βοηθήσουμε να δει το σχολείο όχι ως «υποχρέωση» αλλά ως μια ευκαιρία να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του.
Η περιέργεια είναι ένα φυσικό χαρακτηριστικό των παιδιών. Όταν την ενισχύουμε, τότε το σχολείο παύει να είναι φόβος και γίνεται τόπος εξερεύνησης. Το παιδί θα συναντήσει δυσκολίες, θα απογοητευτεί κάποιες φορές, αλλά μέσα από αυτές θα μάθει να επιμένει, να προσαρμόζεται και να ωριμάζει.
Το βλέμμα στο μέλλον
Η πρώτη μέρα είναι μόνο η αρχή. Το πώς θα την ζήσει ένα παιδί δεν καθορίζει ολόκληρη τη μαθητική του πορεία. Αυτό που μετράει είναι να καταλάβει ότι έχει δίπλα του γονείς που το στηρίζουν και δασκάλους που το καθοδηγούν. Το σχολείο δεν είναι απλώς το μέρος που «μαθαίνουμε γράμματα». Είναι ένας χώρος σχέσεων, εμπειριών, μικρών και μεγάλων βημάτων προς την αυτονομία.
Η πρώτη μέρα στο σχολείο, λοιπόν, είναι ένα μεγάλο βήμα για το παιδί και για την οικογένεια. Αν τη δούμε με μάτια φόβου, θα μοιάζει βουνό. Αν τη δούμε με μάτια περιέργειας και εμπιστοσύνης, θα μοιάζει μονοπάτι που οδηγεί σε νέες κορυφές. Και ίσως εκεί κρύβεται η ουσία: να μάθουμε όλοι –παιδιά και γονείς– να αγκαλιάζουμε το άγνωστο σαν μια ευκαιρία να ανακαλύψουμε κάτι καινούριο.