Μήπως δεν είναι το γούστο σου, αλλά το τραύμα σου που διαλέγει συντρόφους;
Πόσες φορές έχεις βρεθεί να κοιτάς το ταβάνι, αναρωτώμενος/η: «Μα γιατί έμπλεξα πάλι με το λάθος άτομο;» Δεν είναι θέμα κακής τύχης, ούτε μόνο θέμα γούστου. Υπάρχει κάτι πιο βαθύ — και ναι, έχει να κάνει με την ψυχολογία μας.
Το μοτίβο της επανάληψης (repetition compulsion)
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία, ειδικά όπως τη διατύπωσε ο Freud και εξελίχθηκε από μεταγενέστερους θεραπευτές, συχνά ελκόμαστε από άτομα που αναπαράγουν εμπειρίες του παρελθόντος — κυρίως της παιδικής μας ηλικίας. Αυτός ο μηχανισμός λέγεται compulsion to repeat και ενεργοποιείται όταν προσπαθούμε (ασυνείδητα) να «διορθώσουμε» μια παλιά πληγή μέσα από μια νέα σχέση.
Έτσι, αν μεγάλωσες με έναν απόμακρο ή μη διαθέσιμο γονέα, είναι πιθανό να ελκύεσαι από ανθρώπους που σου προκαλούν παρόμοιο αίσθημα απόρριψης ή συναισθηματικής απουσίας.
Δεν είναι ότι σου αρέσει το δράμα – είναι ότι σου είναι οικείο
Ο ψυχισμός μας προτιμά το «οικείο» από το «υγιές». Το οικείο δεν σημαίνει απαραίτητα καλό ή λειτουργικό — σημαίνει κάτι που αναγνωρίζουμε, που το έχουμε ξαναζήσει. Και δυστυχώς, αυτό συχνά περιλαμβάνει την απόρριψη, την υποτίμηση ή τη συναισθηματική αδυναμία επικοινωνίας.
Μήπως οι «πεταλούδες» είναι… συναγερμός;
Εκείνο το «τσίμπημα» στο στομάχι, που αποκαλούμε ενθουσιασμό, δεν είναι πάντα αυτό που νομίζουμε. Το ίδιο σωματικό συναίσθημα — σφίξιμο στο στομάχι, αυξημένοι παλμοί, ένταση στο στήθος — μπορεί να είναι και η αντίδραση του σώματος όταν αντιλαμβάνεται κίνδυνο ή απειλή.
Με άλλα λόγια, οι «πεταλούδες» που νιώθεις όταν βλέπεις κάποιον/α που σε εξιτάρει υπερβολικά, ίσως να είναι το νευρικό σου σύστημα που φωνάζει: «πρόσεχε», όχι «είναι έρωτας».
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ενθουσιασμός είναι πάντα κακός — αλλά αξίζει να ρωτήσεις τον εαυτό σου:
«Αυτό που νιώθω είναι γνήσιο ενδιαφέρον ή είναι το παλιό μου τραύμα που ενεργοποιείται;»
Αναγνωρίζοντας τα μοτίβα
Αναρωτήσου:
Μήπως τείνω να ερωτεύομαι άτομα που δεν είναι πραγματικά διαθέσιμα;
Νιώθω ότι πρέπει να κερδίσω την αγάπη τους;
Αισθάνομαι συχνά ότι πρέπει να αποδείξω την αξία μου σε μια σχέση;
Αν οι απαντήσεις είναι «ναι», ίσως δεν επιλέγεις συνειδητά το λάθος άτομο — απλώς αναπαράγεις κάτι γνώριμο.
Τι μπορώ να κάνω;
Αυτοπαρατήρηση: Κατέγραψε μοτίβα από προηγούμενες σχέσεις. Υπάρχουν κοινά στοιχεία;
Εσωτερική δουλειά: Η θεραπεία (ατομική ή ομαδική) μπορεί να σε βοηθήσει να δεις ποιος διαλέγει για σένα — εσύ ή οι πληγές σου.
Επανεκπαίδευση στις σχέσεις: Όταν γνωρίζεις ένα «ήρεμο» και «διαθέσιμο» άτομο και δεν νιώθεις σπίθες, ρώτα τον εαυτό σου: «Μήπως αυτή η ηρεμία είναι κάτι καινούριο για μένα και απλώς δεν ξέρω πώς να τη διαχειριστώ;»
Κλείνοντας:
Το να ερωτεύεσαι το λάθος άτομο ξανά και ξανά δεν σημαίνει ότι είσαι καταδικασμένος/η. Σημαίνει ότι υπάρχει ένα κομμάτι σου που ζητά θεραπεία. Κι όταν αρχίσεις να το φροντίζεις, οι επιλογές σου θα αλλάξουν. Όχι από τύχη. Από εξέλιξη.
Δήμητρα Τρανούλη
Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Εάν νιώθετε πως κάτι από τα παραπάνω σας αφορά και χρειάζεστε έναν ασφαλή χώρο για να το επεξεργαστείτε, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου.